Bộ Nội vụ và Thanh tra Chính phủ đã chính thức ban hành Thông tư 01 /2015/TTLT-TTCP-BNV quy định về mức độ khen thưởng cho người tố cáo tham nhũng. Theo đó, người giúp Nhà nước thu hồi số tài sản có giá trị trên 600 lần mức lương cơ sở thì có thể được thưởng tối đa 3,4 tỉ đồng.
Chị Hoàng Thị Nguyệt nhận giấy khen thưởng
Có thể bạn để tâm Theo điều-khiển Thanh tra Chính Phủ, đây là hình thức khích lệ rất hăng hái. Tuy nhiên, không ít ý kiến bày tỏ, ước vọng, mục tiêu của nhũng người tố cáo tham nhũng không phải là phần thưởng mà muốn nói lên sự thật. Điều họ ước mong nhất chính là phơi bày gương mặt thật của quan tham và cùng với đó là được bảo vệ, được công nhận, chứ không phải số tiền lớn. Tiền thưởng cao, đôi khi lại là... ‘Trên mây trên gió”?' Quan điểm thưởng tiền cho người cáo giác tham nhũng đã được đưa ra dàn xếp từ cách đây khá lâu. Trước khi xác định “ấn nút” ban hành Thông tư này, Bộ Nội vụ và Thanh tra Nhà nước đã tuyên bố dự thảo, tham vấn ý kiến số đông, trong đó nhấn mạnh, việc khen thưởng cho người tố cáo tham nhũng là cực kỳ cần thiết, tạo cú hích trong cuộc chiến chống tham nhũng Sắp tới. Bản dự thảo cũng nêu rõ, nếu người cáo giác tham nhũng giúp thu hồi 1.000 tỉ đồng cho Chính Phủ thì mức thưởng tối đa 5 tỉ đồng... Khi Thông từ được ban hành, lãnh đạo Thanh tra Chính Phủ lý giải, việc biến động mức thưởng cao nhất từ 5 tỉ đồng xuống còn 3,4 tỉ đồng là để hợp lý với thực tế và mức lương cơ bản. Ngay sau thời điểm thông tin trên phát đi đã nhận được sự đồng tình của ý kiến số đông. Không ít ý kiến xét đoán cao tính nhiệt thành của điều luật nêu trên. Tuy vậy, phần lớn ý kiến phát biểu, người tố giác chờ đợi sự an ninh của cơ quan chức năng Nhà nước hơn là nhận số tiền lớn để rồi vẫn phấp phỏng nỗi lo, bị... Báo thù. Đàm đạo với PV báo, chị Hoàng Thị Nguyệt - “người hùng” trong vụ “nhân văn xét nghiệm” tại bệnh viện Đa khoa Hoài Đức (Hà Nội) phân tích cao việc luật hóa mức thưởng cho người tố cáo tham nhũng, tuy-nhiên vẫn không khỏi e dè về tính khả thi của nó. Chị san sẻ: “quy định cụ thể là vậy nhưng vận dụng có lẽ không giản dị”. Theo chị Nguyệt, thực tiễn những quy định của Nhà nước nêu ra, những chế độ đường lối có khi rất chi tiết tuy-nhiên các cá nhân chống tham nhũng đặng được hưởng theo nội qui không phải không khó khăn. Số tiền được thưởng cao quá thì có khi lại là “trên mây trên gió”! Chị Nguyệt cũng san sẻ, bản thân chị khi gửi đơn tố cáo và được cơ quan chức năng Nhà nước điều tra, kiểm định nội dung tố giác đúng, thế mà, vất vả mới có được một tấm bằng khen. Cái mà những người đi cáo giác tham nhũng cần hơn hết là sự phổ biến của nhân dân. “Nếu không có sự phổ biến của ý kiến số đông, có nhẽ vụ việc của tôi cũng chẳng thể hiệu nghiệm. Nhiều hơn. Sau khi tố giác tham nhũng, người tố cáo cần một môi trường làm việc bảo đảm. Cũng may, GĐ bệnh viện nơi tôi làm việc ngày nay là một người nơi khác chuyển đến, có nhãn quan, có sự biến chuyển và công tâm...”, Chị trải lòng. Theo những chuyên gia, hiện có rất nhiều phương án nhằm- lôi cuốn, vận động cư dân cùng chiến đấu ngăn chặn tham nhũng, mà thưởng tiền chỉ là một trong nhiều nhân tố khuyến khích. Tuy thế, bàn luận với PV, Thạc sỹ Bùi Xuân Phải - Giảng viên ĐH Luật Hà Nội cho hay, việc thưởng tiền chỉ mang tính động viên, không có trình độ nhân rộng trên hiện thực. Để chi tiết hóa cho cách nhìn nhận của mình, vị này dẫn nguyên-tắc trong Thông tư 01 nêu rõ: “tiến hành minh bạch việc trao tặng khen thưởng, trừ trường hợp có liên can đến bí hiểm Chính Phủ hoặc cá nhân được khen thưởng đòi hỏi không minh bạch”. Như thế, việc thưởng tiền chỉ được vận dụng với những trường hợp công khai. Trong lúc số lượng này không nhiều trên thực tiễn. Đó là chưa kể, một vài lượng khá nhiều tố giác là nặc danh, không thể xác định được danh tính. Dù sau này, những nội dung tố cáo trên đem đến hiệu quạ̉, giúp tìm ra “quan tham” song chẳng thể xác định được ai là “người hùng” đích thực. Nên chi, với những trường hợp không công khai danh tính sẽ không thuộc đối tượng sửa-chữa của quy định trên. Tiền thưởng nhiều, có có được bình an? Tham nhũng đang là vấn nạn dân chúng, hoành hành như một ung độc chưa có thuốc đặc trị. Thành ra, tố giác tham nhũng là đóng góp|chung tay an ninh hữu dụng Nhà nước và cộng đồng; là quyền tất nhiên của công dân. Nhưng rồi, thực tiễn mỗi thángkhen ngợi phần lớn vụ nguời tố giác chống tham nhũng đã bị báo oán, rủa dập, hăm dọa, gây phung phí về vật chất và ý thức. Hẳn chúng ta còn nhớ năm 2009, trong một buổi lễ vinh danh 88 công dân biểu hiệu chống tham nhũng, -nhiều các người được vinh danh đều nói, họ từng bị trù úm dập, đe dọa. Truớc đó, vụ một viên chức kế toán Thảo Cầm Viên Tp. HCM bị ám sát sau khi tố cáo hành vi phạm lỗi trong vận hành quản lý của lãnh đạo đơn vị này, là một minh họa điển hình. Hay trường hợp của nhà giáo Đỗ Việt Khoa, người “nổ phát súng” trước hết chống tiêu cực trong kỳ thi tốt nghiệp phô thông năm 2006. Tuy nhiên, sau đó thầy Khoa bị trù dập dập, bôi nhọ. Ngay cả, những nguời bị tố cáo còn thuê các đối tượng giang hồ hành hung, cướp tài sản, cảnh cáo người nhà giáo này. Từ thực tiễn đó, khá nhiều quan điểm bày tỏ, khi chưa có cách thức thực sự cụ thể nào đặng bảo vệ người tố giác, thì người tố cáo sẽ có tâm lý e dè, sợ sệt và không dám công khai tố giác. Việc thưởng tiền như quy tắc trong Thông tư 01 sẽ chỉ mang tính cổ súy, bởi điều người tố giác cần sau khi sự việc được nêu ra ánh sáng là rất nhiều thứ khác. San sẻ về nỗi bức rức này, chị Hoàng Thị Nguyệt tâm tình: “Người dám cáo giác vì sự công bằng của xã hội chứ không phải vì tiền thưởng. Tiền thưởng có chất lượng cổ súy. Phân định giữa các mức thưởng bao nhiêu lại càng khó. Minh họa như vụ việc tôi tố giác, đằng sau nó không phải là mười bao nhiêu triệu tiền xét nghiệm mà còn tiền hóa chất, tiền công, máỵ móc... Và việc thu hồi nó không phải giản dị. Phần thưởng lớn nhất của người tố cáo tham nhũng là sự khuyến khích tinh thần, ưa chuộng của dư luận toàn xã hội và vụ việc đuợc giải quyết đầy đủ”. Cũng theo lời chị Nguyệt, không chỉ với cá nhân chị mà với bất luận ai đứng ra cáo giác tham nhũng công khai, cái họ cần nhất là được an ninh. Nó cần thiết hơn không-ít phần thưởng. Bởi nếu, họ và người thân không được bảo vệ thì sẽ chẳng ai dám bảo-trì đứng về lẽ phải. “Tôi đã phải nhận không-ít tin nhắn, sự dọa dẫm trực tiếp, gián tiếp với khá nhiều khuôn mẫu, không ít sức ép khi minh bạch cáo giác vi phạm ở chính nơi mình làm-việc. Người cáo giác như tôi luôn kiểm tra là “cuộc chiến” một mất một còn chứ không chỉ là việc tốn thời gian, công sức và chịu những sức ép chung quanh. Tôi nghĩ, việc an ninh người tố giác phải đặt lên có thể nói là top, không-thểxem--nhẹ hơn mọi giá trị vật chất”, chị Nguyệt nhấn mạnh. A.Đức – H.Lan – Đ.Thơm / đời sống & luật pháp |
