(TBKTSG) - Nhân đọc bài Hãy gọi đúng tên “tư nhân hóa” trên TBKTSG số ra ngày 12-3-2015, tôi xin nêu một số vấn đề về việc xã hội hóa hiện nay.
Phan Thị Bình Thuận
Từ khi tiến hành chính sách đổi mới, với chủ trương thúc đẩy nội lực, kêu gọi sự tham dự của nhiều bộ phận kinh tế, cá nhân, tổ chức vào sự phát triển kinh tế - cộng đồng của quốc gia, thì cụm từ “dân chúng hóa” sinh-ra và được kể đến trong các chủ trương, chủ trương của Đảng và Nhà nước cũng như trên các phương tiện thông tin đại chúng, như việc cộng đồng hóa những ngành nghề giáo dục, văn hóa, Y tế… gần đây là dân chúng hóa những vận hành bổ trợ tư pháp như công chứng, thẩm định tư pháp, thi hành án… từ đó, những bệnh viện tư, trường học tư, văn phòng công chứng tư, thừa phát lại… đã ra đời và bước vào vận hành. Nên hiểu và tiến hành việc “dân chúng hóa” như thế nào cho đúng và phù hợp? Chúng ta có đang sử dụng quá mức cụm từ này hay không? Hiện còn có những cách nhìn nhận khác nhau về việc này. Trước nhất, theo Đại tự điển tiếng Việt của Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin thì thuật ngữ cộng đồng hóa được giải thích như sau: cộng đồng hóa- khiến cho thành của chung. Giáo sư Bùi Trọng Liễu viết trên VietNamNet từ năm 2007: “Ở những nước phương Tây, dù là người cộng sản hay không, cụm từ “cộng đồng hóa” (tiếng Pháp là socialisation), từ trước đến nay, vẫn thường được sử dụng theo nghĩa “tập thể hóa”, “đặt dưới chế độ cộng đồng”, “quản lý hay điều khiển của Chính Phủ nhân danh cộng đồng”…và ông bày tỏ “cụm từ nhân dân hóa ở VN càng càng ngày càng bị sử dụng một cách mặc nhiên theo nghĩa ngược lại”. Gần giống như thế, khi bàn về khái niệm “quần chúng hóa”, Tiến sĩ Nguyễn Quang A viết: “dân chúng hóa được tự điển tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên từ giữa những năm 1980) cắt nghĩa là khiến cho trở thành của chung của nhân dân, với minh họa quần chúng hóa tư liệu làm ra, nghĩa là quốc hữu hóa tư liệu chế biến. Nghĩa của cụm từ này trong những tiếng NN cũng gần giống (đặt dưới sự kiểm soát của Nhà nước hay mua được tập thể; luyện cho hợp với môi trường nhân dân; khiến cho phù hợp với ý niệm và triết lý xã hội chủ nghĩa; quốc hữu hóa…)”. Còn theo các gì Tiến sĩ Nông Phú Bình viết trong cuốn một vài thuật ngữ hành chính do Nhà xuất bản toàn-cầu xuất bản năm 2000, thì “xã hội hóa là công đoạn chuyển hóa, kiến lập cách thức hoạt động và cách thức Tổ chức quản lý mới của một số ngành nghề vận hành kinh tế - nhân dân, trên căn bản nhân dân nhiệm vụ nhằm khai thác, sử dụng có có kết quả các nguồn lực của quần chúng, đáp-ứng cho tiêu chuẩn tăng trưởng kinh tế-xã hội của đất nước”. Nếu đặt trong tình huống, thực tại mới hiện nay, thì quan điểm về nhân dân hóa mà Tiến sĩ Nông Phú Bình nêu ra tỏ ra phù hợp. Nhưng-mà, "bài toán" là cần có sự phân chia rạch ròi, việc nào là của Nhà nước, việc nào của Đoàn thể, cá nhân khác và việc nào Nhà nước và sắp đặt, cá nhân khác cùng làm nhằm- tránh thực trạng Chính Phủ ấp ủ đồm, độc quyền tuy-nhiên thực hiện không kiến hiệu, các việc mà đáng ra thuộc về các Công ty, cá nhân khác. Cần kiểm định việc nào thì Chính Phủ chẳng thể ấp ôm đồm, độc quyền mà nên giao trả lại cho tổ chức, cá nhân khác. Muốn vậy, cần phải ước tính một cách tổng thể về vấn đề “dân chúng hóa” hiện nay, về hiệu nghiệm của việc “cộng đồng hóa” mà chúng ta đã thực hiện. Đồng thời, cần phải có nguyên-tắc và chính-sách quản lý hợp lý, đừng để cho việc “nhân dân hóa” bị lợi dụng. |